Veb dünyasında özünüzü təqdim etmək üçün saytlarin hazirlanmasi vacib bir addımdır. İstər fərdi, istərsə də şirkəti üçün bir veb sayt olsun, sayt yaratmaq prosesi diqqət və planlama tələb edir. Azərbaycanda şirkətlərin böyük əksəriyyəti artıq öz veb saytlarını yaratmağa üstünlük verir. Çünki müasir dövrdə saytların hazırlanması, məhsul və xidmətlərin daha geniş auditoriyaya çatdırılması üçün ən təsirli vasitələrdəndir. Bu yazıda, uğurlu sayt hazırlanması üçün əsas məqamlara toxunacağıq.
Niyə Azərbaycanda Sayt Hazırlanması Vacibdir?
Azərbaycan bazarında rəqabət günü-gündən artır. Bu səbəbdən sayt yaratmaq artıq lüks deyil, zərurətə çevrilib. İstər korporativ sayt, istərsə də fərdi blog və ya onlayn mağaza – hər birinin məqsədi müştəri ilə əlaqəni gücləndirməkdir.
Veb saytınızın mövcudluğu brendinizin etibarlılığını artırır və sizi rəqiblərdən fərqləndirir. Xüsusilə responsiv veb dizayna malik hazırlanan veb saytlar, istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırır və dönüşüm nisbətlərini artırır.
Saytlarin Hazirlanmasi üçün Şirkət Seçərkən Nələrə Diqqət Etməliyik?
Sayt yaratmaq prosesi mürəkkəb ola bilər və uğurlu bir nəticə əldə etmək üçün doğru tərəfdaşı seçmək çox vacibdir. Bu, təkcə texniki biliklərdən deyil, həm də layihənizi anlayan və vizyonunuzu reallığa çevirə bilən bir komanda tapmaqdan keçir. Bəs saytlarin hazirlanmasi üçün şirkət seçərkən nələrə diqqət etməliyik?
Seçdiyiniz şirkətin müxtəlif layihələrdə təcrübəsi olmalıdır. Onların daha öncə hazırladıqları veb saytları nəzərdən keçirin. Portfel onların iş keyfiyyəti, dizayn estetikası və texniki bacarıqları haqqında sizə ətraflı məlumat verəcək. Sizin sahənizə yaxın veb saytların olub-olmaması da əhəmiyyətlidir. Məsələn, əgər bir korporativ sayt istəyirsinizsə, bu tip layihələrdə təcrübəsi olan bir şirkətə üstünlük verməlisiniz.
Seçəcəyiniz şirkət təkcə sayt hazırlanması deyil, həm də əlavə xidmətlər (məsələn, SEO optimizasiyası, kontent yaratma, hosting, texniki dəstək və s.) təklif edirmi? Layihəniz üçün uyğun veb texnologiyalarından istifadə edirlərmi? Onların istifadə etdiyi platformalar və proqramlaşdırma dilləri layihənizin gələcəkdəki inkişafı və təhlükəsizliyi üçün əhəmiyyətlidir.
Şirkət seçərkən büdcənizi nəzərə almaq vacibdir. Fərqli şirkətlərin veb saytların hazırlanması üçün fərqli qiymət siyasətləri ola bilər. Ən ucuz seçimi etmək hər zaman ən yaxşısı deyil. Keyfiyyətli iş və sonrakı dəstək üçün adekvat bir qiymət ödədiyinizə əmin olun. Bəzən yüksək keyfiyyətə görə bir qədər artıq ödəmək uzunmüddətli perspektivdə daha sərfəli ola bilər.
Hazırlanan veb saytın işə salınmasından sonra da dəstək vacibdir. Texniki problemlər yarana bilər, məzmun yenilənməsinə ehtiyac ola bilər. Şirkətin sonrakı dəstək və baxım xidmətləri haqqında məlumat alın. Bu, veb saytınızı daim aktual və işlək vəziyyətdə saxlamağınıza kömək edəcək.
Saytların hazırlanması zamanı ödəniş formaları hansılardır?
Saytların hazırlanması xidmətləri üçün adətən bir neçə ödəniş forması mövcuddur. Bunlar həm sifarişçi, həm də xidmət təminatçısı üçün rahatlığı təmin etmək məqsədi daşıyır:
- - Birdəfəlik Ödəniş (Tam Ödəniş): Bu, layihənin başlanğıcında və ya tamamlandıqdan sonra bütün məbləğin bir dəfəyə ödənilməsidir. Bəzi şirkətlər bu formada endirimlər təklif edə bilər.
- - Mərhələli Ödəniş: Ən çox yayılmış formalardan biridir. Layihənin müəyyən mərhələləri tamamlandıqca ödənişlər hissə-hissə aparılır. Məsələn, layihəyə başlarkən bir hissəsi (avans), dizayn təsdiq edildikdə ikinci hissəsi, sayt tamamlanıb təhvil verildikdə isə qalan hissə ödənilir. Bu, həm sifarişçi üçün maliyyə yükünü azaldır, həm də xidmət təminatçısı üçün işin gedişatına uyğun təminat yaradır.
- - Aylıq və ya İllik Abunə (Xidmət Paketi): Bəzi şirkətlər veb saytın hazırlanması ilə yanaşı, onun texniki dəstəyi, yenilənməsi və hostinq kimi xidmətləri də əhatə edən paketlər təklif edir. Bu halda ödənişlər aylıq və ya illik abunə prinsipi ilə həyata keçirilir. Bu model daha çox kiçik və orta bizneslər üçün uyğundur.
Veb Saytların Hazırlanmasında Texniki Detallar
Bir web sayt yalnız görünüşdən ibarət deyil. Onun arxasında güclü və texniki infrastruktur olmalıdır. Bu, etibarlı hosting, sürətli serverlər və təhlükəsizlik tədbirləri deməkdir. SSL sertifikatı və müntəzəm yedəkləmələr veb saytınızın məlumatlarını qorumaq üçün vacibdir.
Domain nədir? Hosting nədir?
Veb saytların əsasını təşkil edən iki fundamental anlayış domain və hostingdir. Onları bir-birindən ayırmaq və funksiyalarını anlamaq vacibdir.
Domain Nədir?
Domain (domen adı) sizin veb saytınızın internetdəki ünvanıdır, yəni insanların saytınıza daxil olmaq üçün brauzerə yazdığı addır. Məsələn, "https://www.google.com/search?q=google.com" və ya "https://emilgasarayev.com/" domen adlarıdır. Bu, internetdəki rəqəmsal kimliyinizdir və unikal olmalıdır. Domen adları IP ünvanlarının (məsələn, 192.168.1.1) daha asan yadda qalan və istifadə olunan formasıdır. İnsanlar IP ünvanlarını yadda saxlamaq əvəzinə, asanlıqla domen adlarını xatırlayaraq istənilən sayta daxil ola bilirlər.
Hosting Nədir?
Hosting (hostinq) isə veb saytınızın bütün fayllarının (şəkillər, mətnlər, kodlar, videolar və s.) saxlandığı və internetdə hər kəs tərəfindən əlçatan olmasını təmin edən xidmətdir. Təsəvvür edin ki, domain sizin evinizin ünvanıdırsa, hosting həmin evin tikildiyi torpaq sahəsi və evin özüdür. Veb saytınızın daim onlayn olması üçün 24/7 işləyən xüsusi serverlərdə yerləşdirilməsi tələb olunur. Hostinq şirkətləri bu serverləri təmin edir və saytınızın stabil işləməsini, təhlükəsizliyini və sürətini təmin edir.
Veb saytın sürətini necə artırmaq olar?
Veb saytın sürəti istifadəçi təcrübəsi (UX) və axtarış motorlarında sıralama (SEO) üçün kritik əhəmiyyətə malikdir. Yavaş yüklənən bir sayt istifadəçilərin səbrini tükədir və onları saytı tərk etməyə vadar edir. Veb saytın sürətini artırmaq üçün bir neçə effektiv üsul var:
- - Şəkilləri Optimallaşdırmaq: Saytda istifadə olunan şəkillərin ölçüsünü və formatını optimallaşdırmaq (məsələn, WebP kimi müasir formatlardan istifadə etmək) böyük ölçüdə sürət artımına səbəb olur.
- - Keşləmə (Caching) İstifadə Etmək: Brauzer keşləməsi, istifadəçilərin saytınıza təkrar daxil olduqda bəzi faylları (CSS, JavaScript, şəkillər) lokal olaraq saxlamağa imkan verir, bu da saytın daha sürətli yüklənməsinə kömək edir.
- - Kodları Minimuma Endirmək (Minify): CSS, JavaScript və HTML fayllarındakı artıq boşluqları, şərhləri və lazımsız simvolları təmizləmək fayl ölçüsünü kiçildir və yüklənmə sürətini artırır.
- - CDN (Content Delivery Network) İstifadə Etmək: CDN, saytınızın məzmununu dünyanın müxtəlif yerlərindəki serverlərdə saxlayır. İstifadəçi saytınıza daxil olduqda, ona ən yaxın serverdən məlumat çatdırılır, bu da yüklənmə sürətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.
- - Yüksək Keyfiyyətli Hosting Seçmək: Keyfiyyətli və sürətli hostinq provayderi seçmək saytınızın ümumi sürətinə birbaşa təsir edir. Paylaşılan hostinq əvəzinə, daha çox resurs təmin edən VPS (Virtual Private Server) və ya xüsusi serverlərə üstünlük vermək olar.
- - Server Cavab Vaxtını Azaltmaq: Serverin brauzer sorğularına cavab vermə müddəti (Time to First Byte - TTFB) sürət üçün vacibdir. Bu, hostinq və saytın proqramlaşdırma effektivliyi ilə bağlıdır.
- - Skriptlərin Yüklənmə Ardıcıllığını Optimallaşdırmaq: Kritik olmayan JavaScript fayllarını saytın yüklənməsindən sonra işə salmaq ("defer" və ya "async" atributları ilə) əsas məzmunun daha tez görünməsinə imkan verir.
Bu optimallaşdırma tədbirləri veb saytınızın sürətini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər ki, bu da istifadəçilər və axtarış motorları üçün daha cəlbedici olar.
Sayt Yaratmaq Prosesinə Haradan Başlamalı?
Hər hansı bir veb saytı qurmadan öncə, onun məqsədini və hədəf auditoriyasını dəqiq müəyyən etmək lazımdır. Bu, veb saytların dizaynından məzmununa qədər hər bir detala təsir edəcək. Məsələn, bir korporativ sayt tamamilə fərqli bir quruluşa və tonallığa sahib olacaqdır, nəinki bir bloq və ya e-ticarət platforması.
Veb Sayt Dizaynı və İstifadəçi Təcrübəsi
Saytların hazırlanması zamanı vizual cəlbedicilik və istifadəçi dostluğu əsasdır. İstifadəçilər üçün veb saytınızın rahat, sürətli və intuitiv olması vacibdir. Bu, "responsive design" dediyimiz mobil cihazlara uyğun veb tərtibatını da əhatə edir. Günümüzdə insanların əksəriyyəti internetə mobil telefonlardan daxil olduğu üçün, hazırlanan veb saytın hər ekranda qüsursuz görünməsi mütləqdir.
Saytların Hazırlanması Keyfiyyətli Məzmun və SEO Optimizasiya
Sayt yaratmaq yalnız dizayn demək deyil. Məzmun önəmlidir! Keyfiyyətli, orijinal və məlumatlandırıcı məzmun axtarış motorlarında yüksək sıralama qazanmağınıza kömək edəcək. Saytların axtarış motorları üçün optimizasiyası (SEO optimizasiya) da göz ardı edilməməlidir. Açarkı sözlərin düzgün istifadəsi, meta təsvirlər və sürətli yüklənmə vaxtı veb saytınızı daha görünən edəcək. Azərbaycanda da bir çox şirkət bu xidmətləri təklif edir və sizə dəstək ola bilər.
Nəticə
Veb saytlarin hazirlanmasi sadəcə texniki bir iş deyil, rəqəmsal dünyada uğurlu olmaq üçün strateji bir yatırımdır. Yuxarıda qeyd etdiyimiz bütün məqamları – domain və hosting seçimi, veb saytın dizaynı və istifadəçi təcrübəsi (UX), SEO optimizasiyası, məzmunun keyfiyyəti, sürətin artırılması, və ən əsası, etibarlı bir şirkət tərəfdaşı seçimi – diqqətlə nəzərdən keçirmək lazımdır. Hər bir detal veb saytınızın uzunmüddətli performansına və biznes məqsədlərinizə çatmağınıza birbaşa təsir edir.
Hazırlanan veb saytınız sizin onlayn kimliyinizdir və potensial müştərilərinizlə ilk təmas nöqtəniz ola bilər. Buna görə də, onun peşəkar, cəlbedici və funksional olması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanda getdikcə artan rəqabət şəraitində özünüzü fərqləndirmək və geniş auditoriyaya çatdırmaq üçün keyfiyyətli bir veb sayt əvəzedilməzdir.
Yekun olaraq, saytların hazırlanması kompleks bir prosesdir, lakin yuxarıda qeyd olunan məqamlara diqqət yetirməklə uğurlu bir veb sayt yarada bilərsiniz. Hər hansı bir sualınız və ya köməyə ehtiyacınız olarsa, müraciət etməkdən çəkinməyin.
